„Gdyby nie klej, nie piłowiny, nie jadłby stolarz słoniny”.
Zawód stolarza w Polsce swoją historią sięga końca XV wieku, kiedy to w roku 1489 powstał pierwszy w Polsce, a konkretnie w Krakowie, cech stolarski. Rozwój miast i potrzeby mieszczaństwa na usługi stolarskie były głównym motorem rozkwitu stolarstwa. Początkowo stolarze tworzyli przedmioty codziennego użytku i meble z drewna za pomocą ręcznych narzędzi i pracy własnych rąk. Dopiero z biegiem lat, dzięki wynalezieniu odpowiednich narzędzi i maszyn warsztaty stolarskie rozwijały swoją działalność, wytwarzając szybko i sprawnie różnego rodzaju meble i inne przedmioty z drewna.
Zawód stolarza wymaga dużej wiedzy na temat różnorodnych gatunków drewna, oceny ich jakości, właściwości i przeznaczenia oraz rodzajów połączeń: stałych (na klej) lub rozłącznych (kołkowych, wpustowych) itp.
Warto wspomnieć, iż stolarstwo to rzemiosło, które ma wiele pokrewnych rzemiosł takich jak np. ciesielstwo, kołodziejstwo, tokarstwo, bednarstwo i wiele innych. Przedmiotem wszystkich jest praca z drewnem, istnieją jednak między nimi spore różnice.
I tu należałoby napisać o dawnych (bardzo dawnych) ustawach cechowych, które bardzo ściśle określały jakie prace powinny należeć do konkretnego cechu. Na przykład stolarzowi zabraniało się wykonywania „robót zbijanych gwoździami, a cieśli robót klejonych”. Według tych średniowiecznych zasad, wierzono iż gwóźdź wbity przez stolarza ściągał na niego surową karę. Zaś klej lub hebel u cieśli ulegał wraz z wyrobem konfiskacie.
Dziś specjalizacji w zawodzie stolarza jest wiele, od stolarza budowlanego, kolejowego, poprzez stolarza meblowego, stolarza galanterii drzewnej czy szkutnika aż do stolarza modelarza instrumentów muzycznych. Pewne granice zostały zatarte i ogólnie rzecz ujmując większość prac związanych z wykorzystaniem drewna lub materiałów drewnopochodnych określa są mianem stolarstwa. Szkoda, bo czy za jakiś czas ktoś będzie wiedział czym zajmował się np. stelmach? Wątpię. My z mężem postaramy się, żeby nasi synowie nie zapomnieli, iż dziadek ich ojca i pradziadek ich mamy byli właśnie stelmachami.
1489 rok to koniec XV wieku…
poprawione, dzięki 🙂