Nokogiri
Piły japońskie zwane nokogiri posiadają zęby wycięte tak, aby ciąć – pociągając piłę zamiast ją pchać. Dziś powód takiego ułożenia zębów nie jest do końca znany, jest też wiele spekulacji dlaczego japońscy stolarze początkowo ustawili kształt zębów w taką stronę. Powszechnie akceptowana teoria mówi, że japoński stolarz pracował na podłodze (kucając) i w tej pozycji posługiwanie się piłą ciągnąc ją było mniej uciążliwe i łatwiejsze do wykonania. Jakie są natomiast korzyści dla dzisiejszych stolarzy? Ostrza wykonane są z bardzo cienkiego materiału, ciągnąc ją – jest ona ciągle naprężona, tym samym unikamy zakleszczeń. W efekcie nacięcia są cieńsze i bardzo czyste. Powszechnie znanymi rodzajami nokogiri są:
Ryoba – czyli obustronna. Jest to piła z zębami do rozcinania po obu stronach ostrza. Standardowo z jednej strony znajdują się zęby do rozcinania wzdłuż, a z drugiej strony w poprzek słojów. W innych wersjach tej piły, zęby z jednej strony przeznaczone są do rozcinania drewna iglastego (miękkiego), z drugiej strony natomiast do drewna twardego. Aby piła się nie zakleszczała, ostrze jest minimalnie cieńsze w środkowej części niż na jej brzegach, ale rozstaw i wielkieść zębów jest bardzo zbliżona na całej długości. Rzeczywista wielkość i liczba zębów będzie się różnić, w zależności od długości ostrza.
Kataba – nie ma grzbietu, jest piłą jednostronną (z zębami po jednej stronie ostrza). Świetna uniwersalna piła. Samo ostrze jest trochę grubsze, co umożliwia pracę bez grzbietu, a zęby są naostrzone do pracy w poprzek i wzdłuż włókien. Kataba do cięcia wzdłuż może mieć drobniejsze zęby na końcu ostrza (do rozpoczęcia rozcinania), oraz większe zęby bliżej początku (do szybszej pracy).
Dozuki – znaczy czop. Jest to piła typu kataba, ale z wzmocnieniem w postaci grzbietu. Grzbiet zapewnia proste, precyzyjne cięcie ale również ogranicza głębokość cięcia. Dozuki jest najbardziej znanym i najczęściej używanym rodzajem z pił Japońskich, zarówno przy pracach w drewnie twardym jak i miękkim. Ostrze Dozuki ma tą sama grubość na całej szerokości, a podobne do piły poprzecznej, zęby mają minimalny rozmiar całej długości ostrza.
Piły Azebiki są najczęściej używane w stylu ryoba i mają krótkie, zakrzywione ostrze z zębami na każdej stronie. Piła ta jest zwykle używana do rozpoczęcia cięcia w środku panelu. Krótkie ostrze pozwala na łatwy dostęp do ciasnych miejsc. (fot. https://japantool-iida.com)
Kugihiki znaczy do cięcia kołków. Wyginając ostrze piły, które jest dość „elastyczne” można łatwo docinać kołek nawet na dużej płaszczyźnie, a słabo lub wcale nie rozszrankowane zęby nie niszczą powierzchni wokół kołka.
Ostrze jest cieńsze na końcu, aby piła łatwiej się wyginała i nie powodowała zbyt dużych uszkodzeń przy finezyjnym docinaniu. Natomiast grubsza część przy rękojmi pozwala na stabilne prowadzenie piły przy pracach bardziej agresywnych. (fot. https://www.utensiliprofessionali.com)
Sokomawashibiki znaczy dno, spód. Wykorzystywana do cięć po łuku czy po okręgu. Piła pierwotnie używana była do wycinania spodów do wiader czy mis. Kształt ostrza ułatwia cięcie zakrzywionych profili. Może być stosowana zarówno do drewna twardego jak i miękkiego. (fot. https://www.japanwoodworker.com)
Anahiki używana przede wszystkim do cięcia belek czy kłód. Do rozcinania świeżego i sezonowanego drewna. Może być używana do rozcinania kłód, tarcicy iglastej i liściastej, przy elementach konstrukcji, gdzie nie jest wymagane bardzo czyste/dokładne cięcie. (fot. https://www.fine-tools.com)
Mawashibiki – oznacza cięcie po łuku. Ostrze jest wąskie, pozwala na wycinanie małych otworów po wcześniejszym nawierceniu. Przez pociąganie do siebie podczas cięcia oraz bardzo ostre zęby jest idealna do wycinania nawet w najbardziej niewygodnych miejscach.
I to wszystko w temacie pił japońskich 🙂 Jesteśmy ciekawi kto z Was jeszcze nimi nie pracował? 🙂
Pozdrawiamy
Lidka Jarek
Artykuł edukacyjny, czyli co do czego. Ja mam odpowiedniki typu Ryoba i Kugihiki. Obie bardzo przydatne. Szkoda, że nie mam oryginałów.
Ja jeszcze nimi nie pracowałem… A co do artykułu… jest świetny 😀
Wszędzie w sklepach tylko 3 najważniejsze rodzaje pokazują, to pomyślałem że u nas trochę głębiej w temat wejdziemy 😉 a co tam 😉
Tu jest trochę informacji uzupełniających:
http://www.dluta.pl/files/file_add/open/504_dluta.pl-podstawowe-informacje-dotyczace-pil-japonskich.pdf
W kwietniu pisałem na forum, że kupiłem piłę typu Ryoba (made in Tajwan) i kompletnie nie wiedziałem do czego ona służy. Gdy latem robiłem elewację drewnianą na budynku okazało się, że do przycinania drewnianych łat w niewygodnych miejscach, z rusztowania czy nawet z drabiny, sprawdza się ona doskonale. Tnie się precyzyjnie i prawie tak szybko jak elektronarzędziem.
Mawashibiki używam nie oryginalnej do płyt G-K jest rewelacyjna, a reszta pozostaje nieodkryta:)
ooooooo, ale fajnie 😀
A może zamieszczą Państwo jakieś informacje na temat metod ostrzenia owych pił oraz czy trzeba rozwierać zęby.
Sam mam kilka sztuk takich pił, używam ich sporadycznie (pracuję głównie w płycie) i jeszcze są ostrze ale czas kiedy będą tępe zbliża się z każdym cięciem.
z poważaniem
Andrzej Z.
Andrzej – ja używam ze 2 lata i na razie nie mam potrzeby ostrzyć, ale… oczywiście pilniki są i do nich. Tu pierwszy lepszy link: http://www.toolsforworkingwood.com/store/dept/TH/item/MS-JSF.XX
OK, dziękuję za info, internet to faktycznie kopalnia wiedzy.
pozdrawiam z małopolski
Andrzej
A którą z tych pił polecacie na początek, do uniwersalnego zastosowani?
Uniwersalna -> Kataba
Jeżeli o mnie chodzi to mam piłę typu Ryoba
z marketu na J za 49 zł, przydaje się do większości prac. Jest bardzo precyzyjna jak na stolarkę początkową i tnie naprawdę szybko.
polecam.
Pracowałem i pracuję nimi nadal. Zarówno kataba w różnych długościach (od 240 do 300mm) oraz dozuki i ryoba. Jeśli ktoś chciałby popracować takimi piłami to mam kilka w ofercie. Sprowadzone prosto z Japonii. Pzdr.
poprosze o ofertę
piomarko@wp.pl
Ja nrównież poprosze o ofertę koshin@poczta.onet.pl
Obecnie mój znajomy przebywa w Japonii i ma możliwość przywiezienia mi takiej piły. Ale co w momencie jak mi się brzeszczot skończy? Czy da się dopasować brzeszczot innej firmy?