Istnieje bardzo dużo odmian klonu,
co sprawia, iż określenie miejsca jego pochodzenia jest bardzo trudne. Mamy odmiany rosnące w Ameryce (Kanadzie), Europie, Azji.
W naszym kraju w drzewostanach rosną trzy gatunki rodzimych klonów: jawor, klon zwyczajny (zwany też pospolitym) i polny (paklon). Klon polny z racji bardzo rzadkiego występowania w lasach i małych wymiarów nie ma znaczenia handlowego.
Najbardziej wartościowe jest drewno jaworowe – jasne, białe do jasno-żółtego z pięknym atłasowym połyskiem. Należy ono do gatunków średnio ciężkich, i średnio twardych (choć jest właściwie w II klasie twardości Brinella ^ 29 MPa, więc jest w grupie miękkich, ale blisko górnej granicy; klon kanadyjski jest już w IV klasie, czyli jest odmianą bardzo twardą), trudno łupliwych, o równomiernej strukturze. Kurczliwość średnia. Skłonne do paczenia się i do pęknięć, zwłaszcza przy sztucznym suszeniu. Drewno wysuszone jest wrażliwe na zmiany wilgotności i temperatury otaczającego powietrza („pracuje”). Łatwe w obróbce skrawaniem: przy struganiu, frezowaniu, skrawaniu płaskim i obrotowym (łuszczeniu) daje bardzo gładką powierzchnię. Przy piłowaniu i frezowaniu łatwo ulega przypaleniu. Bardzo dobre drewno snycerskie. Gnie się dość dobrze. Parzone drewno przybiera ciemniejszą, różowawą barwę; często przy parzeniu powstają ciemne plamy. Pod działaniem powietrza i światła żółknie lub szarzeje (zwłaszcza drewno wilgotne). Klei się średnio dobrze. Poleruje się i polituruje bardzo dobrze. Drewno barwione wgłębnie nadaje się do imitacji drewna egzotycznego (zwłaszcza hebanu). Daje się nasycać impregnatami lecz podczas nakładania bejcy mogą pojawiać się plamy, dlatego warto używać bejcy które szybko odparowują, czyli proces wchłaniania w drewno jest stosunkowo krótki.
Niekorowane drewno okrągłe łatwo ulega zaparzeniu. Podczas składowania często powstają smugowate plamy zielonawe lub szaroniebieskie zwłaszcza w pobliżu pęknięć. Drewno klonu pospolitego odznacza się podobnymi cechami.
Drewno obydwu klonów na wszystkich przekrojach ma podobnie jednolity wygląd. Słój nie jest zróżnicowany na drewno wczesne i późne. Słoje są jednak wyraźnie widoczne dzięki tkance miękiszowej zgrupowanej na granicy przyrostów. Bardzo dobrze na wszystkich trzech przekrojach są widoczne promienie drzewne, wyglądające szczególnie dekoracyjnie na przekroju promieniowym; są one dość wąskie i mają małą wysokość. Różnią się jednak znacznie barwą od otaczającego drewna; kontrast barwy promieni i drewna jest znacznie większy u jaworu niż klonu pospolitego, co czyni pierwszy bardziej dekoracyjnym i pożądanym.
W meblarstwie bardzo cenione bywa drewno z zarośniętymi pączkami śpiącymi widocznymi na przekroju stycznym w postaci jakby pawiego oka; nosi ono nazwę „ptasie oczko”. W związku z małymi wymiarami materiału meblarskiego z tą cechą (oklein, deseczek) jest ono stosowane wyłącznie w drogim meblarstwie artystycznym.
Drewno obydwu klonów jest przerabiane na tarcicę i okleiny. Z tarcicy wyrabia się fryzy i półfabrykaty do wyrobu mebli. Drewno chętnie stosowane jest w stolarstwie i do wyrobu przedmiotów użytku domowego. Jest bardzo cenione do wykańczania wnętrz, na wyrobu toczone i w przemyśle zabawkarskim. Odznacza się wysoką wartością opałową. Przydatne do wyrobu węgla drzewnego, w lutnictwie – Stradivarius z drewna klonu zwyczajnego wykonywał dolne pokrywy swoich skrzypiec. Klon jest ceniony wśród gitarzystów: robi się z niego topy gitar, podstrunnice czy gryfy (zwłaszcza klon tygrysi świetnie wygląda na topie).
Klon w dawnej kulturze pełnił magiczną funkcję opiekuna zmarłych. Zmarli do czasu pogrzebu leżeli na tzw. 'desce grobowej’, która była wykonana z niepomalowanej klonowej deski. Według wierzeń drewno klonu miało moc odpędzania diabła, pukając w deskę można było pomóc klonowi – stąd nawet dziś zwyczaj stosowania przez niektórych, zazwyczaj nieświadomie, 'pukania w niemalowane drewno’.
Może warto powrócić do innej dawnej tradycji stolarskiej, w myśl której z klonu wyrabiano stoły – przy nich rodzina i goście wyciszali się, uspokajali i zażegnywano wszelkie spory i kłótnie.
Tego nam wszystkim serdecznie życzę.
Lidka
PS. Jak tylko wpadną nam w ręce kolejne odmiany klonu, oczywiście je dodamy (w postaci zdjęć), także bądźcie czujni! 🙂
Drewno jest naprawde piekne i wasza wiedza czyni je jeszcze piekniejszym -tak dalej!!!!!!
Trochę odgrzewam, ale dodam, że ta przysłowiowa deska jaworowa to nie tylko na koniec żywota. W ludowych wierzeniach życie zaczynało się w jaworowej desce (w kołysce) i kończyło się na jaworowej desce.
Laura i Filon też spotykali się pod jaworem 🙂
🙂 🙂 🙂 🙂
🙂 🙂 🙂 🙂 🙂 🙂 🙂
Bardzo dobrze napisane. Chcę więcej.
🤡🤡🤡
Czy można z klonu pospolitego zrobić więźbę dachową (krokwie)?