Występowanie i charakterystyka

W Polsce praktycznie na całym jej obszarze występują dwa gatunki lipy – lipa drobnolistna i lipa szerokolistna. Nie są to gatunki lasotwórcze. Lipa drobnolistna (zwana „zimową”) występuje w Polsce jako domieszka w lasach liściastych zwłaszcza w zmieszaniu z dębem i grabem. Lipa wielkolistna (zwana także lipą „letnią”) woli rosnąć w stanie wolnym. Drzewa mają pień prosty, do połowy wysokości wolny od gałęzi.

Drzewo lipowe rośnie dość wolno, szczególnie w górę. Dopiero jako drzewo 60 -letnie rośnie szybciej, by po 150 latach zakończyć ten wzrost. Żyje średnio 300-400 lat, choć najstarsza w Polsce ma już ponad 500 lat. Osiąga ok 35-40m wysokości.

Drewno lipy drobnolistnej jest rozpierzchłonaczyniowe, bielaste, barwy białej z różowym odcieniem, granica słojów rocznych niewyraźna.

Jest to drewno lekkie,  miękkie (II klasa twardości Brinella obok brzozy, modrzewia), łatwo łupliwe; drewno atakowane często przez grzyby i owady przez co bardzo mało odporne na zmienne warunki atmosferyczne.

Obróbka

Obróbka mechaniczna: dobra; drewno dobrze się skrawa, toczy i rzeźbi (Ołtarz Mariacki wykonany został przez Wita Stwosza z drewna lipowego)

Suszenie: dobre; skłonność do przebarwień i spękań, zwłaszcza długo składowane drewno okrągłe przyjmuje zielonkawe zabarwienie, co tłumaczy się reakcją żelazo-garbnikową. Zaleca się suszenie powolne.

Sklejanie: dobre.

Gięcie: lipa drobnolistna dobrze, szerokolistna gorzej.

Wykończenie powierzchni: dobra, drewno dobrze się bejcuje. Wchłania dużo politury.

Zastosowanie

 Drewno okleinowe, na płyty pilśniowe, wykorzystywane w przemyśle celulozowym, przy produkcji wełny drzewnej i zapałek, wyśmienite drewno na węgiel drzewny, szczególnie na węgiel kreślarski; na wyroby toczone i snycerskie. Drewna lipy nie stosuje się na cele zewnętrzne, używa się go w meblarstwie jako tzw. „ślepe okleiny” i w przemyśle sklejkowym; również do wyrobu instrumentów muzycznych czy do budowy uli.

Ciekawostki

W początkowym okresie osiedlania się ludów na naszej ziemi, drewno lipowe było wykorzystywane do budowy ówczesnych domów. Jedyną z przyczyn wyboru tego drewna na te cele, była właśnie jego miękkość, podatna na siekiery, topory i piły wykonane z kamienia, ponieważ nie znano wówczas jeszcze narzędzi metalowych. Gdy jednak pojawiły się siekiery z metalu, z pni lipowych można było już zdzierać całymi pasami korę i pozyskiwać łyko z przeznaczeniem na ściany i dachy domów, a nawet na części ubiorów, czy tarcze obronne.

Właśnie tarcze obronne uplecione z kilku warstw łyka lipowego, mogły osłonić człowieka przed bardzo silnymi ciosami przeciwnika.. Przeciętny pień drzewa lipowego o średnicy 35 cm dostarczał wówczas około 45 kg łyka, a to wystarczyło na wykonanie około 12 mat.

Kwiat lipowy i liście, to znane od dawna środki lecznicze razem z miodem lipowym.

Lipy sadzono w dniu urodzin, a i śluby upamiętniano sadzeniem lip – często na granicy dwóch sąsiadujących gospodarstw oraz koło domostw i kościołów. Sadzeniem lip świętowano nie tylko doniosłe wydarzenia dla rodzin i rodów, ale także wydarzenia ważne dla danej okolicy, a nawet kraju. Stąd wiele lip poświęconych osobom i wydarzeniom.